KRÓTKI ZARYS HISTORYCZNY
- Jesienią 1964 r. dr Stanisław Zahradnik, archiwista Huty Trzynieckiej zwrócił się do ZG PZKO z propozycją założenia przy Zarządzie Głównym Sekcji Historycznej.
Propozycja została bez odpowiedzi. Wobec tego przedstawił ją w przyczynku dyskusyjnym na IX Zjeździe PZKO 4 kwietnia 1965. Wniosek znalazł się w uchwale zjazdowej. - Zebranie inauguracyjne
- w obecności sześciu osób odbyło się 29.9.1965. Ustalono następujący zakres pracy Sekcji:
- będzie ona pracować na prawach komisji i sekcji ZG PZKO;
- ma stwarzać warunki do pracy tym członkom, którzy zajmują się badaniami historycznymi;
- zaopiekuje się ona materiałami źródłowymi dotyczącymi historii naszego terenu;
- w celu zaznajamiania naszego społeczeństwa z tradycjami będzie publikować na łamach naszej prasy i w inny sposób wyniki swych badań i prac oraz uwagi do wydanych publikacji;
- jej członkowie będą się nawzajem informować o swych poczynyniach i uzgadniać poglądy na poszczególne zagadnienia;
- będzie ona pomagać ZG PZKO przy realizacji różnych inicjatyw związanych z problematyką historyczną (kroniki, publikacje jubileuszowe itp.);
- w swej działalności pragnie ona przyczynić się do wychowania naszego społeczeństwa w duchu szczerej przyjaźni i współpracy między narodami oraz ugruntować poczucie przynależności narodowej i prawdziwą dumę narodową.
- Pierwszym przewodniczącym wybrany został Sanisław Zahradnik a instruktorem Sekcji została pracownica ZG, Janina Czermińska. Członkowie założyciele Sekcji: Henryk Bolek, Karol Cieńciała, Paweł Cieślar, Wilhelm Godula, Henryk Jasiczek, Józef Mazurek, Karol Mrózek, Józef Ondrusz, Karol Piegza, Jan Rusnok, Władysław Sikora, Tadeusz Siwek, Józef Stebel, Paweł Trombik, Stanisław Zahradnik, Gustaw Zuczek. Pomocy udzielali Sekcji goście zza Olzy: Józef Chlebowczyk i Ludwik Brożek. Zebrania odbywały się raz na kwartał. Członków Sekcji zobowiązano do zbierania i ratowania przed zniszczeniem materiałów źródłowych, do wypracowania prelekcji z zakresu historii na aktualne tematy i do wygłaszania ich w terenie. Zwrócono się z prośbą do społeczeństwa o ratowanie wszelkich pamiątek świadczących o dorobku przeszłości i postanowiono zająć się pomijanym dotychczas zagadnieniem okupacji hitlerowskiej, a także opracowaniem przewodnika po Zaolziu. Opracowano cykl prelekcji na potrzeby PZKO, przymierzano się do opracowania historii poszczególnych miejscowości zaolziańskich, gromadzono materiały dokumentacyjne, próbowano nawiązać współpracę z Klubem Nauczycieli Emerytów i Sekcją Folklorystyczną.
- W okresie odwilży społeczno-politycznej 1968,tzw. ,,Praskiej Wiosny“, odbył się 27.4.X Zjazd PZKO, na którym dr Stanisław Zahradnik w przyczynku dyskusyjnym przedstawił dotychczasowe osiągnięcia Sekcji i formułował szereg postulatów z żądaniem ich akceptacji i włączenia do uchwał Zjazdu. Niektóre z nich do czasów obecnych są aktualne:
- poczynić odpowiednie kroki, by muzea czeskocieszyńskie i żywocickie odzwierciedlały właściwe i nie zdeformowane oblicze przeszłości Śląska Cieszyńskiego;
- w celu gruntowniejszego zaznajomienia naszego społeczeństwa z przeszłością tego obszaru i historią swego narodu stworzyć czasopismo poświęcone powyższym sprawom;
- przeprowadzić dogłębną analizę dotychczasowej polityki narodowościowej na naszym terenie od wyzwolenia do dnia dzisiejszego, z uwzględnieniem roli kierowniczych gremiów PZKO, a wyniki tej analizy opublikować w organie związkowym (tak samo niezbędne jest opracowanie całokształtu działalności PZKO na przestrzeni minionych 20 lat);
- przywrócić pierwotne nazwy publicznych miejsc takich, jak Park im. Adama Sikory w Czeskim Cieszynie, Park im Karola Śliwki w Bystrzycy, oraz nadać ważniejszym ulicom, rynkom i parkom nazwiska najwybitniejszych działaczy Śląska Cieszyńskiego;
- stosować właściwą pisownię nazwisk i nazw na naszym terenie, a w wypadku ich zniekształcenia przywrócić ich pierwotną pisownię;
- z powodu zmian społeczno-politycznych oraz poszerzenia kompetencji i zakresu działania PZKO w przyszłości zmienić nazwę tej organizacji na Związek Polaków w Czechosłowacji lub Polski Związek Społeczno-Kulturalny;
- na podstawie dotychczasowych niedobrych doświadczeń z ,,Głosem Ludu“, który niewłaściwie odzwierciedla potrzeby i nastroje naszego społeczeństwa, rozpatrzyć możliwość utworzenia dziennika będącego organem Związku.
Ożywiona w tym czasie działalność Sekcji Historycznej zaowocowała zaangażowaniem się w sympozjum na temat początków polskiego odrodzenia narodowego na Śląsku Cieszyńskim (maj 1968 w Cz. Cieszynie), w organizacji obchodów 60. rocznicy założenia ,,Siły“ i 100. rocznicy powstania Towarzystwa Rolniczego. Jeszcze w 1970 próbowano pewnych inicjatyw, ale już odczuwano nieprzychylność władz, ograniczanie możliwości działania. Proces ,,normalizacji“ usuwał następstwa odwilży.
Ówczesne kierownictwo PZKO, bez podania powodów, wstrzymało działalność Sekcji. Ostatnie zebranie odbyło się 21 czerwca 1971. - W maju 1977 ZG PZKO zwołał zebranie reaktywujące Sekcję Historyczną i na jesieni tegoż roku mianował jej nowym przewodniczącym Bogdana Kiszę, dyrektora polskiego gimnazjum w Czeskim Cieszynie. Pod względem organizacyjnym Sekcję zaszeregowano do Komisji ds. Nauki. Odgórnie określono zakres jej działalności: Sekcja powinna była zajmować się zagadnieniami dotyczącymi historii zaolziańskiej ludności polskiej i PZKO, miała podkreślać postępowe tradycje społeczne, aspekty internacjonalistyczne, współpracę czechosłowacko-polską i nie ograniczać się tylko do zagadnień polskich. W praktyce to oznaczało mocne upolitycznienie poczynań Sekcji. Po rezygnacji Bogdana Kiszy z tej funkcji na jesieni 1979, w listopadzie powołano na przewodniczącego zasłużonego działacza społecznego i pedagoga, Jana Kotasa. Pełnił tę funkcję (z oporami) do kwietnia 1980. W październiku 1980 przewodnictwo Sekcji przejął Władysław Josiek, nauczyciel z bogatym dorobkiem badań historycznych. Pełnił tę funkcję do listopada 1985. W okresie jego przewodnictwa Sekcja była najbardziej pilnowaną przez władze partyjne. Pomimo wielu trudności starano się działalność rozwijać. Z penetracji w terenie zgromadzono wiele materiałów źródłowych, w listopadzie 1981 zorganizowano seminarium na temat polityki narodowościowej w Czechosłowacji, Władysław Josiek i Wanda Wójcik opracowali i wydali publikację Życie i działalność Władysława Wójcika, uczestniczono w Bystrzycy w sesji z okazji 90. rocznicy urodzin Karola Śliwki. Od 1984 r. przyjęto nazwę Sekcja Historii Regionu. Zamiar wydania monografii Harcerstwa Polskiego w Czechosłowacji władze PZKO nie akceptowały. Pod koniec r. 1985 Władysław Josiek zrezygnował z funkcji. Do podjęcia się trudnej roli przewodniczącego Sekcji Historii Regionu przekonano Otokara Matuszka z Suchej Górnej, znanego działacza związkowego, pedagoga, autora wielu artykułów publikowanych w prasie z zakresu szkolnictwa, teatru amatorskiego, śpiewactwa oraz historii naszego regionu. Nastał wówczas najbardziej intensywny okres działalności SHR. W drugiej połowie lat 80. zorganizowano sześć seminariów, trzy konkursy z różnych dziedzi życia narodowego, wydano dwie cenne publikacje: Józefa Kazika Pamiętamy – Jednodniówka z okazji 40. rocznicy wyzwolenia obozu Mauthausen-Gusen oraz pracę zbiorową pod redakcją Jana Rusnoka Domy Robotnicze. Wydarzenia listopadowe 1989,w następstwie demokratyzacja życia społecznego, wyzwoliły nowe możliwości działania, bez interwencji i ograniczeń ze strony władz partyjnych oraz władz związkowych. Nadszedł czas właściwej oceny faktów historycznych Zaolzia i usuwania białych plam. Plany działalności SHR na następne lata były coraz śmielsze. Kierunki działania były różnorodne – organizowano seminaria, konkursy dla dzieci i dorosłych, wystawy. Akcje te miały charakter popularnonaukowy. Ich zakres i tematyka będą przedstawione w innym miejscu. Stosunkowo skromny dorobek SHR na polu wydawniczym był spowodowany przyczynami zewnętrznymi. Najpierw to były przeszkody cenzorskie władz partyjnych i rządowych. Po r. 1989 wprawdzie zniknęły, natomiast pojawiły się trudności wynikające z braku środków finansowych. Pomimo tego Sekcji udało się w latach 90. XX wieku wydać sześć samodzielnych pozycji. Będą przedstawione dalej. Wystawy przygotowane i prezentowane przez SHR w Polsce i Republice Czeskiej w ostatnich kilkunastu latach były i są mocnym argumentem żywotności polskiego zaolziańskiego społeczeństwa w przeszłości i w czasach obecnych. Będą zaprezentowane osobno. Współpraca SHR była okresowa z różnymi instytucjami. Na początku to był Klub Nauczycieli Emerytów i Sekcja Folklorystyczna ZG PZKO, później niektóre instytucje w Polsce. Bardzo dobrze rozwinęła się współpraca (lata 90.) z Muzeum Ziemi Cieszyńskiej w Czeskim Cieszynie, później osłabła. Natomiast rokująca nadzieje współpraca z Instytutem Śląskim w Opawie nie doszła do skutku z winy opawskiej placówki. Owocna była współpraca z niektórymi polskimi naukowcami, np. Oswaldem Guziurem, Edwardem Buławą, Krzysztofem Brożkiem, Zenonem Jasińskim, Krzysztofem Nowakiem. Z dwoma ostatnimi trwa nadal. Z czeskich – przede wszystkim z Mečislavem Borákiem i Jaroslavem Valentą.
- Pod koniec roku 2003 rezygnuje z funkcji przewodniczącego SHR (z powodów zdrowotnych) mgr Otokar Matuszek, pozostając nadal członkiem Sekcji. Na nowego przewodniczącego wybrano dr Stanisława Zahradnika, inicjatora założenia Sekcji przed czterdziestu laty i jej pierwszego przewodniczącego. Był nieprzerwanie członkiem Sekcji, ponadto archiwistą i założycielem Muzeum Huty Trzynieckiej, archiwistą ZG PZKO. Posiada ogromny dorobek naukowy, wydawniczy i publicystyczny. Przygotowanie i zrealizowanie zamierzeń Sekcji wymagało od członków SHR dużego wkładu pracy społecznej, której towarzyszył ciągły brak funduszy, zwłaszcza w konsekwencji nowych warunków ekonomicznych po zmianie ustroju społeczno-politycznego. W ciągu czterdziestu trzech lat istnienia Sekcji Historycznej, później Sekcji Historii Regionu przy ZG PZKO, przewinęło się przez jej szeregi około osiemdziesięciu członków. Przeciętnie Sekcja liczyła od piętnastu do dwudziestu członków, w większości aktywnych. Przeciętny wiek bazy członkowskiej wzrasta a młodych, pomimo licznych apeli, trudno pozyskać. Jednak w roku 2007 powiało optymizmem ponieważ członkami SHR stali się dwaj młodzi uniwersyteccy studenci. Jest naszym życzeniem, by nauczyciele – historycy lub poloniścipolskich szkół zaolziańskich zainteresowali się działalnością Sekcji Historii Regionu i znaleźli do niej drogę. Nie jest to jednak warunek członkostwa – SHR przywita każdego, kto posiada zainteresowanie wiedzą historyczną, szczególnie naszego regionu i chce aktywnie włączyć się do działalności SHR. Na początku r. 2008 dr S. Zahradnik zrezygnował z przewodnictwa SHR z powodu trudności ze zdrowiem. Od lipca 2008, na okres przejściowy (narazie nie określony), przewodniczy obradom Sekcji Jerzy Czap. Od roku 2013 Przewodniczącym Sekcji jest Stanisław Gawlik.
Przedstawiony w tym miejscu krótki zarys historyczny przejęty jest skrótowo z artykułów Stanisława Zahradnika ,,Pierwsze kroki“ w publikacji SHR Pamięć ziemi ojczystej oraz ,,40 lat pożytecznej pracy“ w publikacji Zmyślą o potomnych.
Członkowie SHR
imię nazwisko | r. urodz. | m. zam. | |
---|---|---|---|
1 | Inż. Roman Badura | 1938 | Rychwałd |
2. | dr Roman Baron | 1970 | Brno |
3. | Jerzy Branny | 1937 | Cieszyn |
4. | Józef Chmiel | 1937 | Karwina Darków |
5. | inż. Jerzy Czap | 1937 | Olbrachcice |
6. | Władysław Gałuszka | 1919 | Stonawa |
7. | mgr Roman Kaszper | 1979 | Cz. Cieszyn |
8. | mgr Otokar Matuszek | 1925 | Sucha Górna |
9. | Władysław Milerski | 1919 | Cz. Cieszyn |
10. | Oswald Molinek | 1930 | Hawierzów Szumbark |
11. | Beniamin Pytlik | 1984 | Karwina |
12. | Lidia Przeczek | 1931 | Nawsie |
13. | mgr Marian Steffek | 1974 | Trzyniec |
14. | inż. Zygmunt Stopa | 1930 | Jabłonków |
15. | inż. Roman Suchanek | 1942 | Trzyniec |
16. | Radek Sztwiertnia | 1983 | Lutynia Dolna |
17. | dr Józef Szymeczek | 1973 | Nydek |
18. | dr Stanisław Zahradnik | 1932 | Trzyniec |
Prezesi Sekcji Historii Regionu
1965 –1971 | Staniław Zahrdnik |
1971 – 1977 | Wstrzymana działalność Sekcji Historycznej |
1977 –1979 | Bogdan Kisza |
1979 -1980 | Jan Kotas |
1980 -1985 | Władysław Josiek |
1985- 2003 | Otokar Matuszek |
2003-2008
2008 – 2013 2013 – |
Stanisław Zahradnik
Jerzy Czap Stanisław Gawlik |
Seminaria organizowane przez Sekcję Historii Regionu:
„Ognisko Powstańcze” upamiętniające 97. rocznicę wybuchu 1 Powstania Śląskiego w Piotrowicach
Seminarium na uroczystości 70.rocznicy stracenia ofiar nazizmu niemieckiego w Mostach k. Jabłonkowa 26.10. 2013 r.
Obecność przeszło 100 osób.
Referaty przedstawili :
– Jerzy Klistała – Polski ruch oporu w warunkach niemieckiej okupacji Górnego Sląska i Cieszyńskiego włącznie z Zaolziem 1939-45
– Dr. Milada Slaninova – Holokaust očima jednoho obyčejného občana Těšínského Slezska
– Jacek Weber – Udział ofiar egzekucji mosteckiej w strukturach organizacyjnych Okręgu Śląskiego Armii Krajowej
– Podsumowanie seminarium przeprowadziła Pani Anna Olszewska Konsul Generalna RP w Ostrawie.
– Wystawę z dokumentacją dotyczącą tego okresu walki zbrojnej.przygotował mgr. Steffek. Uzupełniona została rysunkami uczniów polskiej i czeskiej szkoły w Mostach.
Konferencja w ramach uroczystości „Z WITOSEM NA ZAOLZIU” z okazji 80 rocznicy pobytu W.Witosa na wygnaniu w CRS oraz odsłonięcia rekonstruowanego pomnika W.Witosa w Gródku 24:09.2013 r.
Obrady otwiera dr Gawlik i A. Szpunar, profesorów i tematy konferencji przedstawia Andrzej Szpunar- Dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie
Referaty;
– Agrariusze Czechosłowaccy i ludowcy w latach 1918-1938– prof. dr hab. Romuald Turkowski ( Uniwersytet Warszawski)
– Rola dziejowa Wincentego Witosa– dr Janusz Gmitruk ( Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie)
– Formy międzynarodowej współpracy polskich i czechosłowackich ludowców– dr Arkadiusz Indraszczyk (Akademia Podlaska w Siedlcach),
– Stosunki narodowościowe i wyznaniowe na Zaolziu – dr. J. Szymeczek – Uniw. Ostrawski.
– Upamiętnienie pobytu W.Witosa w 70 rocznicę emigracji. – dr Stanisław Gawlik (Sekcja Historii Regionu przy ZG PZKO.
Podsumowanie konferencji przeprowadziła p. Anna Olszewska Konsul Generalna RP w Ostrawie
Konferencja na uroczystości wspomnieniowej upamiętniającą 70 ROCZNICĘ TRAGICZNEJ ŚMIERCI GENERAŁA WŁADYSŁAWA SIKORSKIEGO która odbyła się W NAWSIU 7 LIPCA 2013 r. na plebanii ŚKEWA
- Zagajenie seminárium i przywitanie gości – Stanisław Gawlik
- Wprowadzenie –Konsul Generalna RP w Ostrawie Anna Olszewska
- Droga żołnierska gen. W.Sikorskiego – Grzegorz Księżyc , Cieszyn
- Konfederacja Czechosłowacko –Polska z punktu widzenia
czechosłowackiej racji stanu “- dr. Ondřej Kolář, Opawa
- Idea Konfederacji Polsko-Czechosłowackiej “dr. Krzysztof Łojan,
- Dyskusja
- Zakończenie seminarium
„Polskie życie sportowe w Trzynieckiem”
W październiku br. zostało zrealizowane poseminaryjne (26.6.2010) wydawnictwo Sekcji Historii Regionu o trzynieckim sporcie „Polskie życie sportowe w Trzynieckiem” – praca zbiorowa pod redakcją dr stanisława Zahradnika. Wydrukowana w PROprincie jako wydawnictwo Zarządu Głównego przy wsparciu Kongresu Polaków w RC w ilości 250 egzemplarzy. Wydawnictwo mogło być zrealizowane dzięki wsparciu sponsorskiemu dr Eugeniusza Delonga, inż.Zbigniewa Chodury, inż.Pawła Łaboja (z Trzyńca) i Oswalda Molinka (z Hawierzowa).
”Polacy z Zaolzia w parlamentach Czechosłowacji, Republiki Czeskiej i Polski 1919 – 2007”
Seminarium na temat ”Polacy z Zaolzia w parlamentach Czechosłowacji, Republiki Czeskiej i Polski 1919 – 2007” odbyło się dnia 10 grudnia 2011 w auli Gimnazjum Polskiego w Czeskim Cieszynie. Odbywało się pod patronatem przewodniczącego Senatu Republiki Czeskiej p. Milana Štěcha, którego list do uczestników przeczytał na początku sesji senator z Jabłonkowa, Petr Gawlas.W sesji uczestniczyły 32 osoby. Seminarium prowadził dr Józef Szymeczek, prezes Kongresu Polaków, jednocześnie członek Sekcji Historii Regionu. W trakcie sesji były wygłoszone dwa referaty: wstępny, dr.Ivo Baran po czesku, „Droga do parlamentaryzmu Republiki Czechosłowackiej” oraz główny temat, dr. Stanisław Zahradnik „Polacy z Zaolzia w najwyższych organach władzy ustawodawczej Czechosłowacji, Republiki Czeskiej i Polski 1919 – 2007”. Następnie z przyczynkami na temat swojej działalności poselskiej wystąpili byli nasi posłowie Stanisław Gawlik, Władysław Niedoba i Wawrzyniec Fójcik oraz reprezentująca byłego senatora inż. Andrzeja Febera, inż.Aleksandra Zdražilová. W dyskusji plenarnej głos zabrali pełniący aktualnie mandat senatora RC Petr Gawlas i poseł Alfred Michalík. Ponadto dyskutowało jeszcze 5 osób. W ramach seminarium była zainstalowana obok auli wystawa dokumentów do tematyki wykładów i przygotowywanej publikacji. Wystawę przygotował i instalował mgr Marian Steffek, kierownik Ośrodka Dokumentacyjnego. Trzeba stwierdzić, że organizacyjnie seminarium było udane, ale co do uczestnictwa słuchaczy oczekiwania były większe.
Seminarium „170 lat Huty Trzyniec”
Seminarium „170 lat Huty Trzyniec” zorganizowaliśmy 16.5. przy materialnej współpracy i pomocy kierownictwa Huty w Domu Kultury „Trisia”. Referaty wygłosili w kolejności: inż.R. Suchanek, dr S. Zahradnik, dyrektor generalny HT J. Cienciała i dr. Jaroslav Raab. Obecnych było ok. 50 osób, w tym liczni, na wysokich stanowiskach, dawni pracownicy Huty. Dyskusji po referatach było mało, ale oceniono seminarium jako bardzo udane a dzięki zaangażowaniu sekretariatu dyrekcji Huty i Domu Kultury, organizacyjnie wzorowe. ZG PZKO dzięki wsparciu Huty wydał pod redakcją Romana Suchanka referaty z seminarium w zwartej publikacji, w ilości 50 egzemplarzy.
Seminarium odbyło się, jak zaplanowano 26 czerwca. Udział w nim wzięło 53 osób, co organizatorzy skwitowali z satysfakcją. Spotkało się wiele znakomitości sportowych dawnych lat. Była więc okazja w czasie przerwy, potem w dyskusji lub przy oglądaniu wystawy do wspomnień. Spotkali się tu bowiem dawni juniorzy „Siły”, gracze, którzy wywalczyli dla Trzyńca pierwszą ligę piłkarską, i inni.
W programie sesji przedstawiono trzy referaty: Eduard Machaczek „Zarys historii sportu trzynieckiego”, Stanisław Zahradnik „Polskie Kluby Sportowe”, Jerzy Czap „Polacy w sporcie trzynieckim po 1952r.”. Marian Steffek przygotował i zainstalował wartościową wystawę na 30 planszach „Polskie Kluby Sportowe w Trzynieckiem”. Wśród gości obecny był wicestarosta Trzyńca Radim Kozlovský, były wicedyrektor Huty inż. Wiesław Maroszczyk, sekretarz Klubu Sportowego TŽ Vodička. Kilka osób usprawiedliwiło się, m.in. sławny ongiś piłkarz Tadeusz Kraus i niedysponujący dobrym zdrowiem Emil Łabaj. Wśród obecnych najliczniej reprezentowana była rodzina Łabajów, bowiem aktywny udział w seminarium wzięły: żona, córka i wnuczka najstarszego ze sławnych braci – Jana. Szkoda, że impreza spotkała się z nikłym zainteresowaniem mediów, aczkolwiek były zaproszone. Obecna była tylko przedstawicielka Ostrawskiego Radia Otylia Toboła.
,,Wydarzenia lat 1918 – 1920 na Śląsku Cieszyńskim“
10 stycznia Bystrzyca – Dom PZKO, seminarium n.t. ,,Wydarzenia lat 1918 – 1920 na Śląsku Cieszyńskim“, z okazji 90. rocznicy odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą Polską i powstania Republiki Czechosłowackiej w 1918 roku.
Wygłoszone referaty: mgr Grzegorz Gąsior ,,Dwa lata walk o Śląsk Cieszyński“,
Dr Stanisław Zahradnik ,,Bystrzyca w latach 1918 – 1920“.
Prowadzący sesję: Jerzy Czap
W obradach wzięło udział 35 osób. Z gości oficjalnych: Urząd Gminy Bystrzyca reprezentowali wicewójt mgr Roman Wróbel i kronikarz pułk. Petr Majer., ,,Głos Ludu“ redaktor Jacek Sikora.
Referaty były bardzo dobrze opracowane, dla osób znających częściowo temat wniosły nowe informacje.
Od godz. 11.00 do 12.30 otwarta była ożywiona i rzeczowa dyskusja, w której zabrało głos 11 osób, niektóre kilkakrotnie.
Miejscowe Koło jako współorganizator imprezy, wywiązało się z zobowiązania bardzo dobrze.
Seminarium z okazji 60 – lecia PZKO ,,Przełomowe momenty w dziejach PZKO“
12 V 2007, Cz. Cieszyn, Aula Polskiego Gimnazjum
Współorganizatorzy: Ośrodek Dokumentacyjny KP, dyrekcja Polskiego Gimnazjum w Cz. Cieszynie, współpraca wydawnicza referatów Polskie Centrum Pedagogiczne
Krzysztof Nowak: Polska wobec Czechosłowacji, Czechosłowacja wobec Polski 1948, 1956, 1968 – 1970, 1980 – 1981
Stanisław Zahradnik: Złudne nadzieje 1968 – 1970
Roman Kaszper: PZKO w latach rodzącej się demokracji (1989 – 1993)
Seminarium nt. ,,Młodzież polska na Zaolziu 1945 – 2005“
25 XI 2006, Cz. Cieszyn, Aula Polskiego Gimnazjum
Współorganizatorzy: Ośrodek Dokumentacyjny KP, dyrekcja Polskiego Gimnazjum w Cz. Cieszynie
Stanisław Zahradnik: Zarys podstaw prawno – organizacyjnych życia narodowego polskiej młodzieży zaolziańskiej po II wojnie światowej
Jerzy Czap: Działalność sportowa w PZKO
Michał Przywara: Działalność młodzieżowa po 1989 roku
Seminarium (z międzynarodowym udziałem) z okazji 40 – lecia Sekcji Historii Regionu
19 XI 2005, Cz. Cieszyn, Aula Polskiego Gimnazjum
Współorganizatorzy: Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego w Opolu, Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków w RC, dyrekcja Polskiego Gimnazjum w Cz. Cieszynie
Zenon Jasiński, Bogdan Cimała (z Uniwersytetu Opolskiego): Rola regionalizmu we współczesnym społeczeństwie
Stanisław Zahradnik: 40 – lecie Sekcji Historii Regionu ZG PZKO
Małgorzata Michalska (z Uniwersytetu Wrocławskiego): Badania Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego na Zaolziu w latach 1992 – 2001
Seminarium (z międzynarodowym udziałem) z okazji 40 – lecia Sekcji Historii Regionu
19 XI 2005, Cz. Cieszyn, Aula Polskiego Gimnazjum
Współorganizatorzy: Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego w Opolu, Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków w RC, dyrekcja Polskiego Gimnazjum w Cz. Cieszynie
Zenon Jasiński, Bogdan Cimała (z Uniwersytetu Opolskiego): Rola regionalizmu we współczesnym społeczeństwie
Stanisław Zahradnik: 40 – lecie Sekcji Historii Regionu ZG PZKO
Małgorzata Michalska (z Uniwersytetu Wrocławskiego): Badania Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego na Zaolziu w latach 1992 – 2001
113 XI 2004, Gimnazjum z polskim językiem nauczania, filia w Karwinie
24 V 2004, Czeski Cieszyn, sala Teatru ,,Bajka“ uroczyste spotkanie z Otokarem Matuszkiem
Grono profesorów i wychowawców Polskiego Gimnazjum Realnego im. Juliusza Słowackiego w Orłowej oczyma uczniów i społeczeństwa
Współorganizator: Dyrekcja karwińskiej filii Polskiego Gimnazjum, Polskie Centrum Pedagogiczne w Cz. Cieszynie
Roman Baron: Udział wychowawców polskiego gimnazjum orłowskiego w życiu społecznym i narodowym
Danuta Ondruch: Grono wychowawców Polskiego Gimnazjum Realnego im. Juliusza Słowackiego w Orłowej oczyma uczniów
Stanisław Zahradnik: Bibliografia Polskiego Gimnazjum w Orłowej
Piotr Feliks (1883 – 1941). Seminarium z okazji 120. rocznicy urodzin
18 X 2003,Polskie Gimnazjum w Czeskim Cieszynie
Współorganizatorzy: Ośrodek Dokumentacyjny KP, dyrekcja Polskiego Gimnazjum w Cz. Cieszynie, Centrum Pedagogiczne dla Polskiego Szkolnictwa Narodowościowego w RC
Stanisław Zahradnik: Piotr Feliks – osobowość i społecznik
Danuta Ondruch – dyrektor i wychowawca
Irena Kufa: Piotr Feliks – spuścizna i stan obecny polskiego szkolnictwa średniego w RC
Seminarium SHR w ramach ,,Jubileuszowego Dnia Oszeldy“
30 V 2003, Niebory, Dom PZKO
Współorganizator: Miejscowe Koło PZKO w Nieborach
Stanisław Zahradnik: Niebory – Paweł Oszelda. 50 lat Dni Oszeldy
Czesława Rudnik: Najważniejsze imprezy PZKO o charakterze folklorystycznym
Seminarium w ramach obchodów 70. rocznicy katastrofy polskich lotników Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury
31 VIII 2002,Cierlicko – Kościelec, Dom Polski im. Żwirki i Wigury
Współorganizator: Miejscowe Koło PZKO w Cierlicku Kościelcu
Jan Przywara: Fragiczna śmierć bohaterskich lotników polskich
Józef Kula: Narodziny Żwirkowiska oraz tragedia pomników i ludzi
Jan Przywara: Dom Polski im. Żwirki i Wigury
31 X 2001,Karwina Frysztat, Biblioteka Regionalna
Polska książka na Śląsku Cieszyńskim
Współorganizator: Biblioteka Regionalna w Karwinie i Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków
Ewa Mrowiec: Polska książka na Śląsku Cieszyńskim do podziału w 1920 roku
Stanisław Zahradnik: Polska książka na Zaolziu w latach 1920 – 1945
Helena Legowicz: Druki zwarte na Zaolziu po r. 1945
26 V 2001, Wędrynia, Dom PZKO ,,Czytelnia“
Polski amatorski ruch teatralny na Zaolziu
Współorganizator: Miejscowe Koło PZKO w Wędryni
Bolesław Orszulik:O początkach ruchu amatorskiego do 1918 roku
Otokar Matuszek: Teatr amatorski w okresie międzywojennym, teatr szkolny
Aleksandra Humel: Teatr amatorski po 1945 roku
Jerzy Cienciała: Teatr amatorski w Wędryni
13 – 14 X 2000, Polskie Gimnazjum w Czeskim Cieszynie
Konferencja naukowa: ,,Polacy na Zaolziu 1920 – 2000“
Współorganizator: Ośrodek Dokumentacyjny KP, dyrekcja Polskiego Gimnazjum w Cz. Cieszynie
Rudolf Žáček: Polaci v České republice v historické perspektivě
Stanisław Zahradnik: Tendencje rozwojowe ludności polskiej w Czechosłowacji 1920 – 2000
Mečislav Borák: Stav a perspektivy výzkumu dějin polské národnostní menšiny
Jaroslav Valenta: Zaolzie w XX wieku: historia, legenda, stereotyp
Halina Rusek: Świadomość społeczna i narodowa Polaków w Republice Czeskiej
Dan Gawrecki: Poláci, Češi a Němci na Těšínsku 1920 – 1938
Krzysztof Nowak: Zaolzie w polityce zagranicznej Polski 1920 – 1947
Edward Buława: Wokół problematyki starć polskich bojowców z siłami czechosłowackimi w latach 1935, 1938
Zenon Jasiński: Wybrane problemy szkolnictwa polskiego na Zaolziu i Kresach Ostrawskich w latach 1920 – 2000
Władysław Sikora: Życie literacko – artystyczne na Zaolziu
Józef Szymeczek: Rola kościołów w życiu narodowym Polaków na Zaolziu
Tadeusz Siwek: Statystyczne wskaźniki centrum i peryferii terytorium polskiej grupy etnicznejna Zaolziu
Jana Raclavská: Multietniczne środowisko kulturowe Śląska Cieszyńskiego
Danuta Branna: Życie społeczne mniejszości polskiej w ostatniej dekadzie XX wieku
Wawrzyniec Fójcik: Kilka refleksji na temat prezentacji problemów polskiej grupy narodowej w prasie czeskiej i polskiej
12 V 2000, Polskie Gimnazjum – filia Karwina
O szkolnictwie polskim na pograniczu śląsko – morawskim
Współorganizator: Dyrekcja karwińskiej filii Polskiego Gimnazjum
Stanisław Zahradnik: Polacy w Ostrawskiem na przełomie XIX i XX wieku
Roman Baron: Polskie szkolnictwo na pograniczu śląsko – morawskim na początku XX wieku
Henryka Bittmar: Szkolnictwo polskie w okresie międzywojennym
16 X 1999, Cz. Cieszyn, Klub PZKO
Uroczyste spotkanie wspomnieniowe z okazji 80 – lecia organizowanego sportu na Zaolziu
Współorganizator: Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków
Stanisław Zahradnik: 80 lat polskiego sportu organizowanego na Zaolziu
8 V 1999, Stonawa, Dom PZKOUroczystość wspomnieniowa z okazji 80. rocznicy wydarzeń styczniowych z 1919 roku w Stonawie (pomordowanych polskich żołnierzy), oraz zakończenia I wojny światowej
SHR jako współorganizator
16 V 1998, Cz. Cieszyn, Klub PZKO
150 – lecie czasopiśmiennictwa polskiego na Śląsku Cieszyńskim – Zaolziu
Stanisław Zahradnik: Polskie czasopiśmiennictwo na Śląsku Cieszyńskim – Zaolziu. Zarys problematyki z okazji 150 – lecia jego istnienia
21 XI 1998, Cz. Cieszyn, Klub PZKO
Spotkanie wspomnieniowe z okazji 90. rocznicy założenia ,,Siły“
Otokar Matuszek: Od założenia ,,Siły“ do 1939 r. (na podstawie materiałów śp. Władysława Jośka)
Stanisław Zahradnik: Działalność ,,Siły” po drugiej wojnie światowej
26 IV 1997, Cz. Cieszyn, Hotel ,,Piast“
Seminarium z okazji 50 – lecia PZKO
Stanisław Zahradnik: Półwiecze pracy PZKO dla polskości
Władysław Josiek: SMP i współpraca z PZKO
Halina Gawlas, Jerzy Czap: Aktualny stan i perspektywy PZKO
22 XI 1997, Cz. Cieszyn, Hotel ,,Piast“
Spotkanie wspomnieniowe : Okres budowania zrębów PZKO i SMP
Forum dyskusyjne działaczy – założycieli obu organizacji
25 V 1996,Cz. Cieszyn, Hotel ,,Piast”
Posłowie polscy w Czechosłowacji w okresie międzywojennym
Otokar Matuszek: Posłowie w latach 1919 – 1920
Krzysztof Nowak: Dr Leon Wolf
Stanisław Zahradnik: Dr Jan Buzek i Emanuel Chobot
Józef Kazik: Karol Śliwka
9 XI 1996, Cz. Cieszyn, Hotel ,,Piast“
Posłowie polscy w okresie powojennym
Erwin Jonszta: Posłowie w latach 1945 – 1968
Józef Kazik: Posłowie w latach 1968 – 1989
Roman Baron: Posłowie w latach 1989 – 1996
18 XI 1995,Cz. Cieszyn, Klub PZKO
Jubileuszowe seminarium z okazji 30 – lecia SHR
Stanisław Zahradnik: Na 30 – lecie Sekcji Historii Regionu
7 X 1995, Cz. Cieszyn, Klub PZKO
Spotkanie tematyczne z okazji 75. rocznicy podziału Śląska Cieszyńskiego
Krzysztof Nowak: Świadomość społeczna i narodowa na Śląsku Cieszyńskim na początku XX wieku
6 V 1995, Cz. Cieszyn, Klub PZKO
- rocznica zakończenia drugiej wojny światowej
Współpraca: Polskie Towarzystwo Medyczne, Klub Gusenowców, Klub Nauczycieli Emerytów
Otokar Matuszek: Druga wojna światowa
Krzysztof Brożek: Martyrologia zaolziańskich lekarzy
Stanisław Zahradnik: Martyrologia ludu zaolziańskiego w ujęciu ogólnym
19 IX 1994, Karwina – Frysztat, Dom PZKO
50.rocznica śmierci dra Wacława Olszaka
Józef Kazik: Dr Wacław Olszak – pierwsza ofiara terroru niemieckiego
Krzysztof Brożek: Dr Wacław Olszak jako lekarz i społecznik
6 VIII 1994, Hawierzów – Błędowice, Dom PZKO
- rocznica tragedii żywocickiej
Stanisław Zahradnik: Polityka okupantów hitlerowskich i jej skutki na Zaolziu
Mečislav Borák: Żywocice – symbol tragedii ludu zaolziańskiego
Jan Rusnok: Walka Zaolziaków z faszyzmem na wszystkich frontach drugiej wojny światowej
Władysław Josiek: Powstanie Warszawskie
11 VI 1994, Karwina – Frysztat, Dom Przyjaźni
- rocznica katastrofy górniczej na kopalniach Jan – Karol, Franciszka, Głęboki w Karwinie
Stanisław Zahradnik: Z dziejów górnictwa ostrawsko – karwińskiego
Miroslv Hubáč: Z kart historii katastrof górniczych w Zagłębiu Ostrawsko – Karwińskim
Karol Rzyman: 100. rocznica katastrofy górniczej w Karwinie
Václav Pošta: Karwińskie i ratownictwo górnicze
30 IV 1994, Jabłonków, Dom PZKO
- rocznica pobytu Marszałka Józefa Piłsudskiego i jego Legionów w Jabłonkowie i okolicy
Bogdan Urbanowski: Polityczna koncepcja Józefa Piłsudskiego
Otokar Matuszek: Legiony Piłsudskiego w Jabłonkowie i okolicy
Lidia Przeczek: Piłsudski i jego Legiony w Jabłonkowie
25 IX 1993, Cz. Cieszyn, Klub PZKO
Życie wyznaniowe i jego wpływ na kształtowanie się świadomości narodowej na Zaolziu
Stanisław Zahradnik: Zarys problematyki wyznaniowej na Zaolziu
Ks.Mirosław Klisz, ks. Władysław Marciniak: Rola Kościoła Katolickiego
Ks. Henryk Czembor, ks. Jerzy Wałach: Rola Kościoła Ewangelickiego AW
Jan Kaleta: Kościół Braterski
17 IV 1993, Cz. Cieszyn, Hotel ,,Piast“
Katyń – zbrodnia stulecia
Stanisław M. Jankowski: Rosjanie i Katyń
Tadeusz Pieńkowski: Tajemnice lasu Katyńskiego
Stefan Śnieżko: Prace ekshumacyjne w Charkowie i Miednoje
Mečislav Borák: Zaolziańskie ofiary Katynia
12 IX 1992,Cierlicko, Dom Kultury
- rocznica tragedii śmierci Żwirki i Wigury
Jan Rusnok: Echa tragedii na Zaolziu
Henryk Żwirko – syn: Historia lotnictwa polskiego oraz sukcesy Żwirki i Wigury
21 III 1992, Mosty koło Cz. Cieszyna, Dom PZKO
Szkolnictwo polskie na Zaolziu
Edward Buława: Lata międzywojenne
Józef Macura: Szkolnictwo polskie po drugiej wojnie światowej 1945 – 1962
Zenon Jasiński: Lata 1962 – 1989
19 X 1991, Mosty koło Cz. Cieszyna, Dom PZKO
- rocznica założenia Macierzy Szkolnej w Czechosłowacji
Edward Buława: Paweł Stalmach
Leon Miękina: Powstanie i działalność Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego
Stanisław Zahradnik: Powstanie i działalność Macierzy Szkolnej w Czechosłowacji
Władysław Josiek: Obecna Macierz Szkolna i program na przyszłość
23 II 1991, Mosty koło Cz. Cieszyna, Dom PZKO
Spisy ludności na Zaolziu
Bogusław Farnik: Cel, zadania i znaczenie spisów
Stanisław Zahradnik: Wyniki spisów na Zaolziu i ich znaczenie społeczne
20 X 1990, MOSTY koło Czeskiego Cieszyna, Dom PZKO
- rocznica wydarzeń w latach 1919 – 1920 na Śląsku Cieszyńskim
Jaroslav Valenta: Rok 1918 – 1919
Jan Przewłocki: Rok 1918 – 1919
Stanisław Zahradnik: Życie narodowe Polaków w Czechosłowacji w teorii i praktyce w latach 1920 – 1990
31 VIII 1990, Czeski Cieszyn, Klub PZKO
W hołdzie ofiarom Katynia
Mečislav Borák: Ofiary Katynia
2 IX 1989, Czeski Cieszyn, Klub PZKO
- rocznica wybuchu drugiej wojny światowej
Stanisław Zahradnik: Polityka narodowościowa okupanta, formy represji i ofiary
Jan Rusnok: Ruch oporu
25 II 1989, Mosty koło Cz. Cieszyna, Dom PZKO
80 – lecie założenia gimnazjum w Orłowej, 40 – lecie usamodzielnienia gimnazjum w Czeskim Cieszynie
Władysław Josiek: Dzieje szkół Jubilatek do roku 1953
Bogdan Kisza: Od powstania jedenastolatek do chwili obecnej
15 X 1988, Mosty koło Czeskiego Cieszyna, Dom PZKO
Od Wiosny Ludów do Zwycięskiego Lutego
Edward Buława: Społeczne i narodowe nurty w cieszyńskiej Wiośnie Ludów
Stanisław Zahradnik: Rok 1918 i jego znaczenie dla Śląska Cieszyńskiego
Jan Rusnok: Rok 1938 na Zaolziu
Władysław Josiek: Polska grupa narodowościowa w CSRS a rok 1948
15 X 1988, Mosty koło Czeskiego Cieszyna, Dom PZKO
Od Wiosny Ludów do Zwycięskiego Lutego
Edward Buława: Społeczne i narodowe nurty w cieszyńskiej Wiośnie Ludów
Stanisław Zahradnik: Rok 1918 i jego znaczenie dla Śląska Cieszyńskiego
Jan Rusnok: Rok 1938 na Zaolziu
Władysław Josiek: Polska grupa narodowościowa w CSRS a rok 1948
26 IX 1987, Czeski Cieszyn, Klub PZKO
40 – lecie PZKO
Stanisław Zahradnik i Jan Rusnok: Historia PZKO
Władysław Josiek: Działalność SMP
29 I 1987, Czeski Cieszyn, Klub PZKO
- rocznica podpisania umowy o współpracy i wzajemnej pomocy między CSRS i PRL
Józef Lukaštík: Podłoże historyczne podpisania umowy
Józef Klajsek: Wpływ umowy na stosunki polsko – czeskie
15 V 1986,Czeski Cieszyn, ZG PZKO
- rocznica założenia KPC
Tadeusz Chrząszcz: 65 lat KPC
Józef Kazik: Wspomnienia o Karolu Śliwce
Władysław Josiek: O działalności młodzieży komunistycznej w okresie międzywojennym
14 XI 1981, Czeski Cieszyn
Seminarium historyczne
Jan Lukaštík Polityka narodowościowa KPC
Stanisław Kondziołka: Realizacja polityki partii w ramach PZKO (nie zjawił się bez usprawiedliwienia i referatu nie przesłał)
Stanisław Zahradnik: KPC i polska grupa w okresie w okresie międzywojennym
4 II 1978, Czeski Cieszyn
Seminarium ,,Zwycięski Luty 1948“
Jan Lukaštík: Sytuacja polityczna w CSR 1945 – 1948
Władysław Josiek: Postępowe aspekty działalności mniejszości polskiej w Czechosłowacji 1945 – 1948 i jej postawa ideowa w wydarzeniach lutowych
Stanisław Zahradnik: Udział i zasługi przedstawicieli polskiej grupy narodowej przy wytwarzaniu modelu narodowościowego w pierwszych latach po wyzwoleniu
24 IV 1976, Czeski Cieszyn
Seminarium historyczne z okazji 55 – lecia KPC
Józef Chlebowczyk: Początki partii na naszym terenie
Otakar Káňa: 55 lat KPC (z uwzględnieniem naszego terenu)
11 IV 1970, Czeski Cieszyn
Seminarium
Józef Macura: Historia szkolnictwa polskiego na Śląsku Cieszyńskim
Ludwik Brożek: Historia Macierzy Szkolnej
Stanisław Zahradnik: Ofiary II wojny światowej na Śląsku Cieszyńskim
30 – 31 III 1968, Czeski Cieszyn
Sympozjum ,,Wiosna Ludów“
Józef Chlebowczyk: Początki rozwoju świadomości narodowej ludności Śląska Cieszyńskiego
Józef Ondrusz: Piśmiennictwo ludowe na Śląsku Cieszyńskim w XIX wieku
Jan Broda: Przejawy życia kulturalno – oświatowego na Śląsku Cieszyńskim w XIX wieku
Antoni Zając: Życie organizacyjne ludności Śląska Cieszyńskiego
Tadeusz Siwek: Rola prasy w rozwoju świadomości społecznej i narodowej na Śląsku Cieszyńskim
Jan Król: Rola nauczycielstwa w rozwoju świadomości społecznej i narodowej na Śląsku Cieszyńskim
Andělín Grobelny: Projevy česko – polské součinnosti a styky Těšínského Slezska s českými zeměmi v 2. pol. 19. století
Edward Pasek:Szkolnictwo i oświata na Śląsku Cieszyńskim w latach 1835 – 1880
Alojzy Targ: Związki Śląska Cieszyńskiego z ziemiami polskimi w 2. poł. XIX wieku
Ludwik Brożek: Sylwetka Pawła Stalmacha, Jerzego Cinciały, Jana Kubisza